[do pobrania oryginał książki w formacie pdf]

Lesław Dall

KAROL PAWLUŚ

Naczelnik Gniazda „Sokoła” 
Założyciel pierwszych drużyn skautowych 
w Zakopanem

Zakopane 2003 r.

Wstęp

Zakopane, jedna z wielu wsi góralskich, na przełomie XIX i XX wieku, szybko przekształca się w prężny ośrodek uzdrowiskowy, turystyczny i sportowy. Swój rozwój zawdzięcza położeniu u podnóża Tatr, jak również mieszkańcom Zakopanego, zarówno miejscowej ludności góralskiej, ale także napływowej. Na przełomie XIX i XX wieku wiele osób osiedla się w Zakopanem na krótszy lub dłuższy pobyt z przyczyn zdrowotnych, jak np. Stanisław Witkiewicz, dr Władysław Matlakowski, Stefan Żeromski. Nie tylko leczyli się, ale w miarę swoich możliwości tutaj tworzyli swoje dzieła i angażowali się w życie społeczne Zakopanego. Osiedlali się też lekarze, jak np. dr Kazimierz Dłuski, dr Edmund Brzeziński, dr Józef Żychoń, dr Marcin Woyczyński. Wraz z rozwojem Zakopanego przybywają także kupcy, restauratorzy, rzemieślnicy, urzędnicy, nauczyciele, artyści. To oni tworzą miejską tkankę Zakopanego. Oprócz pracy zawodowej angażują się w działalność społeczną, gospodarczą i polityczną. Zakładają liczne organizacje, stowarzyszenia i instytucje, które przyczyniły się do powstania miasta.

Karol Pawluś (1880-1943) był zakopiańczykiem od 1905 do początku 1914 roku. Był jedną z wielu ciekawych, choć drugoplanowych postaci, które przyczyniły się do rozwoju Zakopanego i z czasem uległy całkowitemu zapomnieniu.

Dla harcerzy jest to postać bardzo ważna, gdyż związana z powstaniem skautingu (harcerstwa) w Zakopanem. Jemu to właśnie przypadła inicjatywa zaszczepienia skautingu w Zakopanem na przełomie 1912/13 roku.